1986 yılında Mustafa Özel, Murat Ülker ve Fikri Gökbörü Kançal tarafından kurulan BSV, üç yıllık kuruluş çalışmalarının ardından burs ve seminer çalışmalarını başlatmıştır. Sahasında uzman birçok üniversite öğretim üyesi, sanatçı ve yazarın görev aldığı seminerler sayesinde Türkiye’de genç insanların mevcut bilgi paradigmalarını sorgulayabilecekleri bir tartışma ortamı yaratılmıştır. 2001 yılında Vefa’daki merkez binasına taşınmasıyla seminer ve araştırma çalışmaları çeşitlenmiş ve daha da zenginleşmiştir.

Özgür, hoşgörülü bir çalışma, araştırma ve tartışma ortamı oluşturan BSV, evrensel, ulusal, mesleki bilgi ve düşüncelerin sorgulanması, yeniden üretilmesi, yaygınlaştırılması, insanlık yararına uygulanması yolunda çaba harcamakta, bu çaba içindeki yetenekli bilim ve düşünce insanlarına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Bireyin toplumla, toplumun doğayla uyum içinde yaşadığı bir küresel sistemin imkanına inanan BSV, böyle bir sistemin bilgi, inanç ve estetik temellerinin özgürce araştırıldığı bir ortamı hedeflemektedir. BSV, bir yandan çağdaş dünya toplumunun ana dinamiklerini anlamaya, diğer yandan Türk toplumunun tarihi köklerini bulmaya ve bu kökler üzerinde sağlıklı bir geleceğin inşasına katkıda bulunmaya çalışmaktadır.

Bilginin üretimi ve organizasyonuna odaklanan BSV’nin seminer, araştırma, sempozyum, panel ve yayın faaliyetleri dört merkez vasıtasıyla yürütülmektedir: Medeniyet Araştırmaları Merkezi (MAM), bilgi ve düşüncenin kadim Çin’den modern Amerika’ya kadar bütün renk ve unsurlarını derinliğine araştırırken, Türkiye Araştırmaları Merkezi (TAM), bu bağlamda tarihsel gerçekliğimizi mercek altına almaktadır. Küresel Araştırmalar Merkezi (KAM), bugünkü dünya gerçekliğini irdeleyip geleceğe dair öngörülerde bulunmaya çalışırken, Sanat Araştırmaları Merkezi (SAM) de bütün bu çabaların merkezinde bulunan insanın iç dünyasındaki estetik inceliğin inşası yolunda çalışmalar yapmayı öngörmektedir.

1988’den bu­gü­ne değin ke­sin­ti­siz dü­zen­le­di­ği­ seminerlerle BSV, bininci seminerini çoktan geride bırakmış ve bu sü­re zar­fın­da ken­di ala­nın­da te­ma­yüz et­miş yüz­ler­ce ilim ada­mı ve aka­de­mis­ye­ni ağır­lamıştır. 4 seminerden 60-70 seminere çıkan ve yılda iki döneme yayılan güz ve bahar seminerleri 2012 bahar dönemi seminerleriyle 46. dönemine hazırlanmaktadır. Her dönemde yaklaşık bine yakın yeni katılımcının takip ettiği bu seminerler, iktisat ve işletme, karşılaştırmalı medeniyet çalışmaları, sanat ve edebiyat, sosyal bilimler ve felsefe, uluslararası ilişkiler ve Türkiye araştırmaları ana başlıkları altında toplanmaktadır.

Türk toplumunun bir bilgi geleneği oluşturmasını zorlaştıran psikolojik ve entelektüel engelleri ortadan kaldırmaya odaklanan BSV, araştırma merkezleri bünyesinde bir çok alanda ihtisas ve atölye çalışmaları da yürütmektedir: Mantık, Batı Felsefe-Bilim Tarihi, Bilim Devrimi, İslam Siyaset Düşüncesi, Osmanlı Bilgi Tarihi, Türk Şehir Tarihi, Raşid Tarihi Neşir Grubu, Türk Felsefe-Bilim Tarihi, Mevzuatü’l-Ulum Neşir Grubu, Sözlü Tarih, İktisat Felsefesi Atölyesi, Kadın Kimliği Üzerinde Çağdaş Kültür Okumaları, Uluslararası İlişkiler Okuma Grubu, Yazı İşliği, Şiir ve Poetika, Hayal Perdesi Film Atölyesi bunlardan bazılarıdır. Film atölyesi kapsamında çekilen Geri Dönüşüm adlı belgesel çalışması 8. İzmir Uluslararası Kısa Film Festivali’nden Birincilik Ödülü’yle dönmüş, Sardunya Bulgaristan’da düzenlenen 2. Uluslararası Kısa Film Festivali’nde En İyi Balkan Kısa Filmi seçilmiş ve Eski Kazan 10. Marmara İletişim Kısa Film Festivali’nden En İyi Senaryo ve 2. Kristal Klaket Film Yarışması’ndan da En İyi Film ödülünü almıştır.

İnsanın anlam ve değer dünyasına yatırım yapan BSV’nin önemli faaliyet alanlarından biri olan sempozyumlar, dört başlık altında düzenlenmektedir. Şimdiye değin 2 uluslararası, 5 ulusal, 8 ihtisas, 21 öğrenci sempozyumu, 3 Kolokyum düzenlenmiştir. Uluslararası sempozyumlardan Klasiği Yeniden Düşünmek, insanlığın ortak tecrübe alanını şekillendiren, farklı düşünce iklimleri arasında köprüler kuran klasikleri, dünü, bugünü ve yarınıyla incelerken Medeniyetler ve Dünya Düzenleri sempozyumu, daha adil ve haktanır bir dünyanın/düzenin imkânını soruşturan farklı iklimlerin mensuplarını buluşturmuştur. Ulusal sempozyumlar arasında İstanbul: Şehir ve Medeniyet, Vefa Semti: Dünü, Bugünü, Yarını, Uzun Sürmüş Bir Akşam: Ölümünün 50. Yıldönümünde Yahya Kemal Beyatlı, Osmanlı Taşrasında İkinci Meşrutiyet; ihtisas sempozyumları arasında da Küreselleşme, Doğa Felsefesi, Harf Harf Kadınlar anılabilir.

BSV, araştırma merkezleri bünyesinde pek çok panele de ev sahipliği yapmaktadır: Görünmeyen Umman: 70. Ölüm Yıldönümünde Ahmet Avni Konuk, Bilmek İçin Okumak: 50. Ölüm Yıldönümünde İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Kurtuluşun İki Yüzü: Hakikat ve Siyaset: 350. Ölüm Yıldönümünde Kâtip Çelebi, Babasının Kızı: 70. Ölüm Yıldönümünde Fatma Aliye, Mimar Sinan’ı Yorumlamak, Göğe Bakan Adam: 420. Ölüm Yıldönümünde Takıyüddin Raşid, Ekonomide Kriz Tartışmaları ve 2008’den Beklentiler, Bir Garip Yolcu: Hasan Aycın, Çocuk ve Sanat Buluşması, Çocuk Edebiyatı bu panellerden bir kısmıdır.

Yak­la­şık çey­rek asır­dır bi­lim, kül­tür ve sa­nat ala­nları­ndaki faaliyetleriyle BSV, Tür­kiye’nin kültür birikimine kat­kı­da bu­lun­ma­ya çalışmaktadır. Bin­ler­ce se­mi­ner ve yu­var­lak ma­sa top­lan­tı­sı, on­lar­ca sem­poz­yum, pa­nel ve ser­gi, ha­tı­rı sa­yı­lır sa­yı­da­ki ya­yın­la­rı ile bu­nu or­ta­ya koy­maktadır. Tür­ki­ye’de ve­ya dün­ya­nın baş­ka bir coğ­raf­ya­sın­da bu il­gi­ye ve ara­yı­şa, so­ru­la­rı ve ça­lış­ma­la­rı ile de­ğer ka­tan kal­bu­rüs­tü ilim adam­la­rı­nı ağır­layan ve on­la­rı genç te­ces­süs­ler­le bu­luş­turan BSV bü­tün bu ça­ba ve il­gi­sini, 2008 yılında İstanbul Şehir Üniversitesi’ni ku­ra­rak taç­lan­dı­rmıştır.