Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) 2 Mayıs 2008 tarihinde kurulmuştur. Partinin kurucu başkanı (2 Mayıs 2008 ile 7 Eylül 2008 tarihleri arasında) Avukat Mustafa Ayzit’tir.

Barış ve Demokrasi Partisi’nin 42 kurucu üyesi arasında Demokratik Toplum Partisi’nin avukatı Mahmut Tanzi, kapatılan Halkın Demokrasi Partisi eski Bağlar Belediye Başkanı Cabar Leygara, eski Sur Belediye Başkanı Cezayir Serin bulunmaktadır.

Eylül 2008’de Diyarbakır’da TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Konferans Salonu’nda 234 delegenin katılımıyla yapılan birinci olağan kongresinde, dönemin Demokratik Toplum Partisi Hakkari Milletvekili Hamit Geylani, Siirt Milletvekili Osman Özçelik, Demokratik Toplum Partisi genel başkan yardımcıları Selma Irmak ile Kamuran Yüksek’inde katılımıyla Muş’un Varto İlçesi eski belediye başkanı Demir Çelik genel başkanı oldu. Demir Çelik, 7 Eylül 2008 tarihinden 1 Şubat 2010 tarihine kadar Genel Başkanlık yaptı.

29 Mart 2009 tarihinde yapılan yerel seçimlere 41 ilde örgütlenme şartını tamamlayarak katıldı. İlk seçimde parti Türkiye genelinde %0,06 oy aldı.

Demokratik Toplum Partisi’nin kapatılmasından sonra Aralık 2009’da bu partinin genel merkezine taşınan BDP, eski DTP’lileri partilerinde siyaset yapmaya çağırdı. DTP’nin siyasi yasaklı dört belediye başkanı haricindeki 94 belediye başkanı 23 Aralık 2009’da Diyarbakır’da yapılan bir törenle BDP’ye katıldılar.

Eski 19 DTP’li milletvekilleri ve İstanbul bağımsız milletvekili Mehmet Ufuk Uras 25 Aralık 2009’da BDP’ye geçerek mecliste grup kurdular. Meclisteki grubun başkanlığına yeni bir genel başkan seçilinceye kadar yapılan bir seçimle Muş milletvekili Mehmet Nuri Yaman getirildi.

1 Şubat 2010-11 Nisan 2011 tarihleri arasından partinin genel başkanlığını Selahattin Demirtaş yaptı.

21 Nisan 2011’den 4 Eylül 2011 tarihine kadar Hamit Geylani Barış ve Demokrasi Partisi’nin Genel Başkanlığını yürüttü.

4 Eylül 2011 tarihinden sonra Genel Başkanlığa (Eş Başkan olarak) Gültan Kışanak ve Selahattin Demirtaş getirildi.