10 Mayıs 1923 tarihinde Nahçıvan’da doğan Aliyev, ilk, orta ve teknik öğrenimini Nahçıvan’da yaptı. Şimdiki adı Azerbaycan Petrol Akademisi olan M. Azizbeyov Sanayi Enstitüsü’nden 1941 yılında mezun oldu. 20 yaşında Komünist Partisi’ne girdikten sonra, 1941 yılından itibaren Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Dili Işleri Komiserliği’nde ve Halk Komiserleri Meclisi’nde Şube Müdürü olarak görev yaptı. Bu görevinin ardından 1944 yılında Nahçıvan Komünist Partisi tarafından KGB’de görevlendirildi.

1957 yılında şimdik adı Azerbaycan Devlet Üniversitesi olan Sergei Mironoviç Kirov Üniversitesi’nden mezun oldu. 1967 yılında Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi Birinci Sekreterliği’ne getirildi. İki kez Sosyalist Emek Nişanı ile ödüllendirilen Haydar Aliyev, 1976 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Politbüro Yedek Üyeliği’ne, 1982 yılında ise asil üyeliğine getirildi. SSCB’de politbüroya yükselen tek Türk siyasetçisi oldu.

1990 yılında Gorbaçov ile ihtilafı nedeniyle görevden alındı ve 1991 yılında döndüğü Nahçıvan’da, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Meclis Başkanlığı’na seçildi. 1993 Mayıs ayında Ebulfeyz Elçibey tarafından Bakü’ye davet edildi ve Milli Meclis Başkanı seçildi. 3 Ekim 1993 tarihinde ise devlet başkanlığına getirildi.

Azerbaycan eski Cumhurbaşkanı Aliyev, ABD’nin Ohio eyaletinde, 2003 yılının Ağustos ayından bu yana kalp ve böbrek yetmezliği için tedavi gördüğü Cleveland Klinik’te 12 Aralık 2003’de hayata gözlerini yumdu.